ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ကုိ အဂၤလိပ္ ေဆးပညာ စကားလုံးႏွင့္ Diabetes mellitus ဟု ေခၚသည္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ သည္ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းရွိ ဂလူးကုိစ့္ဓာတ္(Glucose) မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဇီ၀ဓာတုမက္တာဘုိးလစ္ျဖစ္စဥ္ (metabolism) တစ္ခု ကေမာက္ကမ ျဖစ္သည့္အတြက္ ျဖစ္ေပၚရေသာ ေ၀ဒနာစု တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ အေၾကာင္းရင္းႏွစ္ခ်က္မွာ (၁)မ်ိဳးရုိးဗီဇ (Genetic )/မ်ိဳးရုိးလုိက္ျခင္း (hereditary) ႏွင့္ (၂)အေနအထုိင္ဘ၀ ပတ္၀န္းက်င္ တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
ေသြးထဲက သၾကားဓာတ္ ပမာဏကုိ တက္ေစျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အဓိကေရာဂါ လကၡဏာေတြကေတာ့
- ဆီးသြားတာမ်ားျခင္း၊
- ဆီးသြားမ်ားလုိ႔ ေရငတ္ျခင္း ေရအမ်ားအျပားေသာက္ျခင္း၊
- အျမင္အာရုံ က်ဆင္းေ၀၀ါးျခင္း၊
- အေၾကာင္းမဲ့ ပိန္ျခင္း၊
- မအီမသာျဖစ္ျခင္း နဲ႔
- အျခားလကၡဏာေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳ-ေသြးခ်ိဳေရာဂါ Diabetes mellitus (Diabetes) ဆိုတာ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၃ မ်ိဳးရွိပါတယ္။
• အမ်ိဳးအစား (၁) ကိုယ္ခႏၶာကေန အခ်ိဳဓါတ္ကို ထိန္းညွိေပးတဲ့ သရက္ရြက္ကေန ထုတ္ေပးရမဲ့ Insulin ေဟာ္မုန္း မထုတ္ႏိုင္တာ။ ငယ္သူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။
• အမ်ိဳးအစား (၂) (အင္စူလင္) ေဟာ္မုန္းကို ခံႏိုင္ရည္ျဖစ္ေနတာ။
• အမ်ိဳးအစား (၃) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနတံုး ျဖစ္တာ။ ေမြးရာပါဆီးခ်ိဳ၊ Cystic fibrosis ေရာဂါနဲ႔တြဲတာ၊ Steroid ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊ စသျဖင့္ ရွိေသးတယ္။
(၁) နဲ႔ (၂) က နာတာရွည္ျဖစ္ျပီး၊ လံုး၀ေပ်ာက္တယ္ဆိုတာ မရွိပါ။ (၃) ကေတာ့ ေမြးျပီး ေကာင္းသြားတာ မ်ားတယ္။ ေနာက္မွာ အမ်ိဳးအစား (၂) ျဖစ္သြားတတ္တာလဲ ရွိတယ္။
ဆီးခ်ိဳကို မကုဘဲထားရင္ ရုတ္တရက္ သၾကားဓါတ္ နည္းလြန္းသြားတာ နဲ႔ သတိလစ္တာက ရုတ္တရက္ျဖစ္တာေတြပါ။ ေရရွည္ျဖစ္ႏိုင္တာေတြက ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္တာ၊ မ်က္စိထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ဆီးခ်ိဳကိုကုတာမွာ ေသြးတိုး (ေသြးဖိအားမ်ား) တာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ခ်တာ၊ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာေတြနဲ႔ တြဲလုပ္ရမယ္။ ကုသရတာ ေရရွည္ပါ။ ေသြးထဲက အခ်ိဳဓါတ္ကို ပံုမွန္မွာ ရွိေနေအာင္ လုပ္ေပးေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အစားအေသာက္ထိန္းတာ နဲ႔ ေဆးေပးတာက မလုပ္မေနလုပ္ရပါမယ္။ ေဆးမွာ အမ်ိဳးအစား (၁) ကို (အင္စူလင္) ထိုးေဆး၊ (၂) ကို စားေဆး နဲ႔ လိုေသးရင္ေတာ့ ထိုးေဆး ေပးရတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လူနာကို ဆီးခ်ိဳအေၾကာင္း သိေအာင္ ပညာေပးရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဘို႔၊ (ကိုလက္စေထာ) ခ်ဘို႔ေတြပါ လုပ္ရမယ္။ ဒီလိုလုပ္တာ Lifestyle ေနထိုင္မႈဘ၀ကိုပါ ေျပာင္းေစရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အုပ္စု(၁) လံုး၀ေရွာင္ရမည္. အစားအစာမ်ား
သၾကားႏွင္. သၾကားပါ၀င္ေသာ အစားအေသာက္အားလံုးကို လံုး၀ေရွာင္ရမည္၊သၾကား၊ ၈လူးကို.စ္၊ၾကံသကာ ၊ထန္းလ်က ္၊ယိုအမိ်ဳးမ်ိဳး ၊ခ်ိဳခ်ဥ္၊ ေခ်ာက္လက္၊ အိုက္စ္ကရင္၊ လမုန္.၊ထိုးမုန္.၊ မလိုင္မုန္.၊ ကိတ္မုန္.
၊အေဖ်ာ္ယမကာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ၊စည္သြပ္သီး အမ်ိဳးမ်ိဳး ၊အခ်ိဳလြန္ေသာ ဘီစကစ္၊ ေပါင္မုန္.၊ကိတ္မုန္.၊ ခ်ိဳေသာအသီးအႏွံမ်ား၊ ဥပမာ - ဖရဲသီး ၊နာနတ္သီး၊ သရက္သီး၊ သၾကား၊နို.ဆီ၊ နို.မႈန္.၊ေကာ္ဖီမစ္ တို.ႏွင္. ေဖ်ာ္ေသာ ေကာ္ဖီ၊လက္ဖက္ရည္။
အုပ္စု(၂) ကန္.သတ္ရန္မလိုေသာ အစားအစာမ်ား (ၾကိဳက္သေလာက္စား)
(က) စိမ္းစိုေသာ ဟင္းရြက္အမ်ိဳးမ်ိဳး
ဘူးရြက္၊ ကန္စြန္းရြက္၊ မန္က်ည္းရြက္၊ ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္၊ ဆူးပုပ္ရြက္၊ ျမင္းခြာရြက္၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ ေဂၚဖီပြင္.၊ ပန္းမုန္လာ၊ ကိုက္လန္ရြက္၊ မုန္ညွင္းရြက္။
(ခ) မခ်ိဳေသာ အသီးအျမစ္မ်ား
ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ သံပုရာသီး၊ ေရွာက္သီး၊ ဆီးျဖဴသီး၊ မွ်စ္၊ မုန္လာဥျဖဴ၊ဘူးသီး၊ ေဂၚရခါးသီး၊ ခရမ္းသီး၊ ကင္းပံုသီး၊ခ၀ဲသီး၊ ရံုးပတီသီး ၊ ေဂြးခ်ိဳသီး၊ သလဲသီး။
(ဂ) သားငါးမ်ား
ၾကက္၊ဘဲ၊ ဆိတ္၊ အမဲ ၊၀က္၊ ငါး၊ ပုစြန္၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥ၊ ငံုးဥ။
(ဃ) ေကာ္ဖီ ၊လက္ဖက္ရည္
ႏြားနို.အစစ္နွင့္ ေဖ်ာ္ျပီး ဆက္ကရင္နွင့္ အခ်ိဳတုမ်ားႏွင္.ေဖ်ာ္ေသာ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္ရည္ တို.ကို ေသာက္သံုးနိုင္ပါသည္။
သၾကား၊ နို.ဆီ ၊ န္ို.မႈန္. လံုး၀(လံုး၀)မသံုးရ။
အုပ္စု(၃) သင္.တင္.ေသာ အတိုင္းအတာအထိသာ စားသင္.ေသာ အစားအစာမ်ား (ေလ်ာ.စား)
အုပ္စု (၃) အစားအေသာက္မ်ားသည္ ကစီဓတ္ (ေခၚ) ကာဘို
ဟိုက္ျဒိတ္ ဓတ္ အမ်ားဆံုးပါရွိသည္။ မိမိႏွင္. သင္.တင္ေသာ တစ္ေန.အတြက္ ကစီဓာတ္
ယူနစ္ပမာဏ ကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။
(က) ဆန္ႏွင့္ ျပဳလုပ္ေသာအစားအစာမ်ား
ထမင္း၊ ဆန္ျပဳတ္ ၊ မုန္.တီ ၊ မုန္.ဟင္းခါး၊ ဆန္ေခါက္ဆြဲ ၊ေကာက္ညွင္း။
(ခ) ဂ်ဳံနွင့္ ျပဳလုပ္ေသာ အစားအစာမ်ား
မခ်ိဳေသာေပါင္မုန္. ႏွင္. ဘီစကစ္၊ ေခါက္ဆြဲ ၊နံျပား၊ဂ်ပါတီ၊ ပူရီ ။အီၾကာေကြး၊ ထပ္တရာ၊ ပလာတာ။
(ဂ) ကစီဓာတ္မ်ားေသာ အသီးနွင္.ဥမ်ား
အာလူး၊ ေရႊဖရံု၊ ကန္စြန္းဥ၊ ပိန္းဥ၊ ခါၾကက္ဥ၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ လိေမာ္သီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ မလကာသီး၊ စိမ္းစားဥ ။
ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္မ်ားလည္း အသက္ဥာဏ္ေစာင့္ျပီး အသက္ရာေက်ာ္ရွည္ႏိုင္ၾကပါေစလို႕ ...
အီဟြာသူ
April 1, 2011
11:30 pm
(ကိုးကားဘေလာ့မ်ား -- အလင္းေစတမန္၊ စိုးမိုးေက်ာ္၊ wikimyanmar, http://www.myanmar-ccg.org/)
